Krka časopis br. 20

ČASOPIS EPARHIJE DALMATINSKE "KRKA" br. 22

SADRŽAJ:

O svagdadjevstvu Bogomajke; Beseda o pravoj veri; Sveto Pismo u Pravoslavnoj Crkvi „Biblija"; O životu u pustinji; Odnošaj između Grka i Latina; Šekspir – Svečovek; Makedonski raskol – rezime; Vijesti iz Eparhije; Priložnici;

Arhiepiskop ohridski JOVAN

MAKEDONSKI RASKOL
rezime

           Eklisiologija Pravoslavne Crkve ne zna za problem nazvan autonomija ili autokefalnost. To je veštački problem nametnut osamostavljivanjem balkanskih država u 19. veku. Niti može jedna pomesna Crkva da bude Crkva, ako nije autonomna, pa čak i autokefalna (u pravom smislu te reči) u odnosu na ostale Crkve, niti pak može da bude Crkva, ako se potpuno odvojila od ostalih Crkava i ne opšti sa njima. Da bi Crkva bila Crkva treba da bude u liturgijsko-kanonskoj zajednici sa ostalim pomensim Crkvama, bez razlkike na način njihovog ustrojstva.
          Šizme motivirane nacionalno-filetističkim pobudama karakteristične su za život Crkve u periodu 19. i 20. veka. I one su verovatno najnerazumnije i najbesmislenije šizme u istoriji Crkve. Motiv za njihov opstanak je potpuno necrkven i plod je opadanja vere u vremenu posle pritisaka u turskom i komunističkom ropstvu.
          Raskol je suprotstavljanje Crkvi. Zato u njemu nema spasenja. Mogu raskolnici prihvatiti integralni tekst Svetog Pisma, mogu da misle kako čuvaju istu veru i iste dogmate kao i pravoslavni, mogu da imaju Svete Tajne, koje će biti potpuno iste kao i Svete Tajne Crkve, ali i pored svega oni nemaju spasenje. Samo zato što su izvan tela Crkve. Dogmati imaju svoj temelj i jedinstveno se potvrđuju u sabornosti Crkve. Izvan Crkve, učenje o veri postaje filosofija. Zato, bez obzira što raskolnici smatraju da pravoslavno veruju, njihova vera je neplodotvorna, zato što se ne potvrđuje sabornošću Crkve, a bez te potvrde veoma lako može da postane krivoverje, odnosno jeres.
          Raskol koji se dogodio Crkvi u Republici Makedoniji 1967. g. ima politički karakter. Smatramo da su za pučistički akt samoproglašenja autokefalnosti postojala dva razloga. Prvo, da se zadovolji potreba tadašnje komunističke vlasti da preko Crkve kontroliše dijasporu, koja u to vreme nije mogla biti kontrolisana ni na jedan drugi način, pošto je bila antikomunistički raspoložena; i drugo, da se umanji moć SPC tako što će se outđiti jedan njezin deo i napraviti dugogodišnji razdor u telu Crkve. Ne bismo ovde navodili kako je preko Crkve došlo do davanja nacionalnog identiteta narodu u novonastaloj Republici, zato što i pored toga što je Crkva, posebno na na Balkanu bila čuvar nacionalnog identiteta nekog naroda, ipak njena uloga i smisao nije u tome.

           Crkva na teritoriji Republike Makedonije u periodu njenog jednostranog deljenja od tela Pravoslavne Crkve, u suštini i nije imala kapacitet za autokefalno upravljanje. Posebno je žalosno što se to izgleda produžilo sve do danas, a dokaz je povlačenje potpisa sa Niškog sporazuma. (Niko neka ne misli da se dobri mogu odeliti od Crkve. Vetar ne razvejava pšenicu… Dele se oni, koji bez Božijeg ustrojstva, samovoljno prihvataju da rukovode saborima lišenim rasuđivanja, bez kanonskog posvećenja proglašavaju se vođama, prisvajaju zvanje Episkopa, iako ih niko nije posvetio u episkopstvo. – Sv. Kiprijan Kartaginski, Za jedinstvo Crkve, Sofija, 2000; str. 40-41) Još gore od toga, u Sinodu raskolničke organizacije još od 1967. g. ima episkopa kod kojih postoji kanonska zabrana da budu u bilo kom sveštenom činu, a kamo li da budu episkopi.
          Na veliku radost cele Pravoslavne Crkve u ikumeni, raskol sa Crkvom u Republici Makedoniji rešen je 22. 06. 2002. g. kada je Njegova Svetost, patrijarh srpski g.g. Pavle primio velesku i povardarsku svetu mitropoliju, kojom episkopstvuje mitropolit Jovan, u liturgijsko i kanonsko jedinstvo sa SPC, a preko nje i sa svim ostalim pravoslavnim Crkvama u svetu. Tako sada na teritoriji Republike Makedonije ima kanonski priznata Pravoslavna Crkva – Ohridska arhiepiskopija.
          S pravom se veruje da će 21. vek biti vek Pravoslavlja. Poslednjih nekoliko vekova, Pravoslavna Crkva je pretrpela mnogo pritisaka i potpadala pod razne uticaje. Osim toga, zemlje pravoslavnog veroispovedanja prošle su i kroz mnoga ropstva. Nije bilo uslova za slobodno razvijanje pravoslavnog bogoslovlja niti je kao Pravoslavna Crkva mogla da utiče na život ljudi u tim zemljama. Sada je Crkva spolja gledano slobodna. Spoljašnji neprijatelji nisu više tako moćni. Međutim, sada joj preostaje da rešava unutrašnje probleme kako bi mogla da nastupi u 21. veku kao jedinstvena u svetu. Od unutrašnjih problema svakako da je najveći raskol. Iako smo rekli da bi svako gradiranje raskola bilo neprecizno i proizvoljno, jer skoro da i ne postoji velik i mali raskol (već smo se pozvali na sv. Kiprijana koji sam kaže da broj raskolnika ništa ne znači), ipak bismo mogli reći da je potpuno neosnovan, potpuno neodrživ i najbesmisleniji raskol do kojeg je došlo iz etnofiletističkih razloga. Na žalost, u današnje vreme najveći broj raskola se dešava upravo iz etnofiletističkih pobuda, među kojim je i ovaj kojem smo posvetili toliku pažnju u ovo radu.

Prevod sa makedonskog:
Sestrinstvo Trojeručice – Šibenik