JEVANĐELJE PO MARKU

Joanis D. Karavidopulos, tumačenje, Istina,
Šibenik-Beograd 2007, br. strana: 413

          Na srpskom biblijskom planu nikad dovoljno tumačenja biblijskih knjiga Novog Zavjeta, i treba im prilaziti svagda s novim entuzijazmom, s drugačijeg ugla, uz korišćenje osveštane svetootačke književnosti, kao i tumačenja svetlih ličnosti pravoslavne Crkve u njenom dvadesetovekovnom trajanju, kao i nezaobilaznih dela stvorenih u zapadnom krilu hrišĆanstva. Posebno su ovi na zapadu nastojali da pruže neku vrstu komentara, uz silne lingvističke, istorijske, literarne, religijske vanbiblijske podatke, koji takođe mogu doprineti osvetljavanju nekog navoda u Svetom Pismu i, zašto ne, pojasniti smisao biblijskog teksta, mada ovakav pristup pravoslavnima, bar do sada, čini se nekako nepotrebnim.

          Inače, Markovo Jevanđelje tumačili su: prof. E. Čarnić, J. Popović, Teofilakt (prevod dečanskih monaha snabdeven stručnimpropratnim komentarom vrednim divljenja), dok su pojedine njegove odeljke rastumačili skoro svi bolji predavači Novog Zavjeta na bogoslovskim školama.

          Profesor Novoga Zavjeta sa solunskog Bogoslovskog fakulteta, Jovan Karavidopulos, nije samo u biblijskom svetu znameniti stručnjak za istoriju novozavetnog teksta (setimo se da je on jedan od četiri urednika u svetu slavnog kritičkog izdanja Novog Zavjeta na grčkom jeziku, tzv. 27 izdanja), nego i komentator-tumač. Pri svome egzegetskom radu, Karavidopulos se služi tumačenjima sv. Otaca: Dionisija Aleksandrijskog, Eftimija Zigavina, Teofilakta, Jovana Zlatousta, Kirila Aleksandrijskog, Origena, a od novijih komentatora, delima: N. Damalas, P. Trambelasa, V. Barklija, Č. Granfilda, E. hanhena, E. Klostermana, M. Langranža, E. Lomajera, A. Šlahtera, J. Šminda, J. Šnivinda, E. Švajcera, Štrak-Bilerbeka, V. Tejlora, J. Vajsa, i drugih.

          Reklo bi se, znalcu stranih jezika, a iznad svega, starogrčkog novozavjetnog jezika, i nije teško da se suvereno kreće po opsežnoj literaturi, izvornoj i sekundarnoj. Međutim, sve to treba sažeti i pretočiti u pitki jezik pravoslavnog tumača kroz koje veje sveži dah Svetoga Duha. Pored bibliografije i opsežnog uvoda u Markovo Jevanđelje, autor deli tumačenje u nekoliko odeljaka, kao što su: Začeci mesijanstva, Isusova čuda i sukob s predstavnicima starog jevrejskog verskog sistema, Stvaranje novog naroda Božijega; otkrivanje tajne Carstva Božijeg kroz parabole (priče) i čuda, Izrailjski narod izgoni Mesiju; obraćanje neznabošcima, Otkrivanje Carstva Božijeg neznabošcima.

          Ovo već drugo karavidopulosovo delo (Uvod u Novi Zavjet objavljen 2005. godine, već je postao standardni udžbenik u našim bogoslovskim školama) prevela je Lada Jagušt Akad, a redakciju obavio Episkop dalmatinski Fotije. Kako izdavač (Eparhija dalmatinska) obećava, objaviće se i druga tumačenja novozavetnih spisa istoga autora kako bi se dobio zaokružen sistem. Ova eparhija je i ovim delom pokazala da se zanavlja i na prosvetnom planu, po čemu je bila poznata iz davnine.